Қазіргі таңда қоғамымызда ұлттың болашағы, оның мәдениеті мен құндылықтарын сақтап, дамыту мәселесі ерекше маңызды болып отыр. Бұл ретте, білім беру жүйесінің алғашқы кезеңі — балабақшада ұлттық құндылықтарды насихаттау үлкен рөл атқарады. Ұлттық құндылықтар — ол халқымыздың тарихынан, мәдениетінен, дәстүрінен тамыр алған, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан асыл мұралар. Әсіресе 2-6 жастағы балалар үшін бұл кезең ерекше маңызға ие, себебі осы жас кезеңінде балалар дүниетанымын қалыптастыру, ұлттық мәдениетке деген сүйіспеншілігін арттыру аса маңызды.
Ұлттық құндылықтарды таныту балабақшада қалай жүзеге асады?
Балабақшада ұлттық құндылықтарды насихаттау әртүрлі бағытта жүзеге асуы мүмкін, оның ішінде:
1. Ұлттық тіл мен әдебиетті үйрету – Балаларға ұлттық тілде ертегілер, жырлар, мақал-мәтелдер оқыту арқылы тіл байлығын арттыру. Ұлттық әдебиеттің ерекшеліктерін көрсету, ата-бабаларымыздың сөз өнерін, ұлттық әдебиетіміздің құндылықтарын таныту.
2. Халықтық ойындар мен салт-дәстүрлер – Балабақшада ұлттық ойындарды, халықтық дәстүрлерді өткізу балаларды өз мәдениетіне баулуда маңызды рөл атқарады. Мысалы, ұлттық ойындар (қазақша «алаң», «арқан тартыс» және т.б.) балалардың дене шынықтыруды меңгеруіне ғана емес,
ұлттық рухты сезінуіне де септігін тигізеді.
3. Қолөнер мен бейнелеу өнері – Қазақ халқының қолданбалы өнерін үйрету, дәстүрлі кесте тігу, ағаш ою, былғарыдан бұйымдар жасау сияқты іс-әрекеттер балалардың шығармашылық қабілетін дамытып, ұлттық өнерді құрметтеуге тәрбиелейді.
4. Ұлттық ән мен би – Балабақшадағы музыкалық сабақтарда қазақтың ұлттық әндерін орындау, би өнерін үйрету арқылы балалардың ұлттық өнерге деген сүйіспеншілігін арттыру. Әндер мен билер халықтың көңіл күйін, салт-дәстүрін, ұлттың психологиясын жеткізіп, баланың бойына патриотизмді ұялатады.
Ұлттық құндылықтарды насихаттауда ата-аналармен ынтымақтастықтың маңызы
Ұлттық құндылықтарды балаға үйретуде ата-аналардың да рөлі үлкен. Балабақша мен отбасының тығыз байланысы баланың рухани дамуына оң әсерін тигізеді. Ата-аналар балаларымен бірге ұлттық дәстүрлерді үйреніп, оларды күнделікті өмірде қолданса, бұл ұрпаққа үлкен тәрбие береді. Мысалы, ұлттық тағамдар дайындау, киіз үй жасау, ұлттық ойындар ойнау секілді іс-әрекеттер арқылы бала өзінің ұлттық ерекшеліктерін тереңірек түсінеді.
Ұлттық құндылықтарды балабақшада қалыптастыру арқылы қандай нәтижелерге қол жеткізуге болады?
1. Ұлттық мәдениетті сақтау және дамыту – Балабақшадағы тәрбие ұрпақтың ұлттық сана-сезімін оятып, өз халқына деген сүйіспеншілікті арттырады. Бұл ұлттың мәдениетінің сақталуына және дамуына ықпал етеді.
2. Патриоттық сезімнің қалыптасуы – Ұлттық құндылықтарды үйрету арқылы балалардың бойында елге деген патриоттық сезім қалыптасады, өз мәдениетін, тілін, салт-дәстүрін құрметтеу сезімі оянады.
3. Тәрбие мен білімнің үйлесімділігі – Ұлттық құндылықтарды насихаттау балалардың жалпы мәдениетін, ой-өрісін, дүниетанымын кеңейтуге көмектеседі. Бұл өз кезегінде оқыту мен тәрбиелеудің жоғары деңгейде жүргізілуіне мүмкіндік береді.
Қорытынды
Балабақшада ұлттық құндылықтарды насихаттау — ұрпақтың бойында ұлтжандылықты қалыптастырудың тиімді әдісі. Балалар ерте жастан өз халқының тарихы, мәдениеті, салт-дәстүрлері жайында білім алып, ұлттық құндылықтарды қадірлеуге тәрбиеленеді. Бұл, өз кезегінде, еліміздің болашағын қалыптастыратын ұрпақтың дамуына негіз болады. Ұлттық құндылықтарды балабақшада дұрыс, саналы түрде насихаттау — ұлттың мәдени мұрасын сақтаудың және оны болашақ ұрпаққа жеткізудің маңызды қадамы болып табылады.
Баянкул АБИЛОВА,
ЖШС «Нурбала апа» бөбекжай балабакшасының меңгерушісі.