21-ғасыр – технология дәуірі. Бүгінде жасанды интеллект (AI) пен роботтар біздің өміріміздің ажырамас бөлігіне айналып келеді. Бұрын тек қиял-ғажайып фильмдерден көретін ақылды роботтар бүгінде зауыттарда жұмыс істеп, үйлерімізді тазалап, тіпті науқастарға күтім жасап жүр. Ал олардың артында жатқан негізгі күш – жасанды интеллект. Бұл мақалада роботтар мен AI арасындағы байланыс, олардың даму тарихы, қолдану салалары мен болашақтағы рөлі туралы кеңінен сөз болады.
Жасанды интеллект дегеніміз не?
Жасанды интеллект – бұл машиналардың адам сияқты ойлау, шешім қабылдау, үйрену және тапсырмаларды орындау қабілеті. Яғни, компьютерлерге немесе құрылғыларға «ақыл» беру. AI жүйелері деректерді өңдеу арқылы өздігінен үйрене алады және уақыт өте келе тиімділігін арттырады.
Робот дегеніміз не?
Робот – бұл физикалық құрылғы, яғни «денесі» бар машина. Ол белгілі бір тапсырмаларды орындай алады: қозғалуы, заттарды көтеруі, адамдармен өзара әрекеттесуі және тағы басқа. Бірақ роботтың өзі әрқашан ақылды бола бермейді. Оның ақылды болуы – AI енгізілгенде ғана жүзеге асады.
Робот пен AI байланысы.
Робот пен AI – екі бөлек ұғым. Бірақ олар бірге қолданылғанда ерекше күшке ие болады. Мысалы:
- AI жоқ робот: белгілі бір бағдарлама бойынша ғана жұмыс істейді. Мысалы, шаңсорғыш-робот бөлмедегі бағытты ғана біледі.
- AI бар робот: ортадағы өзгерістерді байқап, өзі шешім қабылдай алады. Мысалы, робот шаңсорғыш еденде кедергі болса, оны айналып өтіп, ең тиімді жолды таңдайды.
Қолдану салалары.
Роботтар мен жасанды интеллект көптеген салаларда қолданылады:
- Өнеркәсіпте – зауыттарда құрастыру жұмыстарын атқарады.
- Медицинада – хирургиялық операцияларға қатысады немесе пациенттерге көмек көрсетеді.
- Білім беру – оқушыларға жеке көмек көрсететін оқыту роботтары жасалуда.
- Әскери салада – барлау және қауіпсіздік мақсатында қолданылады.
- Ауыл шаруашылығында – егін егу, суару, арамшөп жою сияқты жұмыстарды орындайды.
- Қызмет көрсету саласында – қонақүйлерде, әуежайларда клиенттерге қызмет етеді.
Пайдасы мен қауіптері:
Пайдасы:
- Қайталанатын, ауыр және қауіпті жұмыстарды орындайды.
- Адам өмірін жеңілдетеді.
- Тиімділік пен өнімділікті арттырады.
Қауіптері:
- Жұмыс орындарының қысқаруына себеп болуы мүмкін.
- Роботтардың басқарылмай қалу қаупі.
- Этикалық мәселелер (мысалы, AI шешімі адам өміріне әсер етсе).
Болашағы қандай?
Ғалымдардың айтуынша, алдағы 20–30 жылда көптеген салаларда роботтар мен AI-ға тәуелділік артады. Болашақта үй қызметшісі, мұғалім, дәрігер, тіпті заңгер де робот болуы мүмкін. Бірақ бұл технологияның дұрыс және адамзат игілігіне қолданылуы маңызды. Сондықтан болашақ мамандарға техниканы меңгерумен қатар, этикалық, құқықтық жауапкершілік жүктеледі.
Қорытынды.
Роботтар мен жасанды интеллект – адамзаттың қол жеткізген үлкен жетістігі. Олар біздің өмірімізді жеңілдетіп, түрлі салаларда жаңа мүмкіндіктерге жол ашады. Дегенмен, бұл технологияны дұрыс бағытта дамыту – баршамыздың ортақ міндетіміз. Болашақта AI мен роботтармен бірге өмір сүруді үйрену – заман талабы.
Абуова Акнур Сундетовна,
«І.Есенберлин атындағы №54 жалпы білім беретін мектеп» КММ
информатика пәні мұғалімі.
Жетісай ауданы.